Milano calibro 9

Zakotwiczony zarówno w klasycznym filmie noir ze Złotej Ery Hollywood, jak i jego francuskiej inkarnacji spod znaku twórczości Jean-Pierre’a Melville’a Milano calibro 9 to obraz otwierający kultową wśród fanów poliziottesco „trylogię środowiskową”, w której Fernando Di Leo przyjrzał się z bliska włoskim środowiskom przestępczym. Jego bohaterem jest małomówny złodziej Ugo Piazza, który po trzyletniej odsiadce w więzieniu próbuje przekonać wszystkich – od policji, przez dawnego pracodawcę, po ukochaną dziewczynę – że teraz wieść chce już tylko spokojne życie. Nikt mu w to jednak nie wierzy. Mało tego, wszyscy przekonani są, że tuż przed trafieniem za kratki dokonał pewnego rabunku, i konsekwentnie osaczają go z nadzieją, że poznają lokalizację zaginionych pieniędzy. Rozpoczyna się gra, w której nawet sam widz nie wie, czy Ugo rzeczywiście dokonał kradzieży.

Milano calibro 9 to siódmy film w dorobku reżysera, który dramaturgiczne rzemiosło szlifował jako scenarzysta spaghetti westernów (pisząc między innymi dla Sergia Leonego, Sergia Corbucciego i Lucia Fulciego). Rzecz wyróżnia się jednak na tle większości poliziotteschi swoim realistycznym zacięciem, ostatecznie stanowiąc zaś kino paradoksów. Na zmianę surowy i przebojowy, zimny i empatyczny oraz konwencjonalny i oryginalny usypia czujność widza spokojnym tempem opowiadania, by nagle atakować erupcjami brutalnej przemocy i moralną ambiwalencją. Stała pozostaje tylko jego efektywność. Niedziwne więc, że Milano calibro 9 z miejsca przeszedł do klasyki gatunku, a dziś powołują się nań John Woo, Quentin Tarantino i Nicolas Winding Refn. [Marcin Zembrzuski]