Stalker

Będący jednym z najwybitniejszych twórców kina artystycznego Andriej Tarkowski nigdy nie krył swojego krytycznego stanowiska wobec kina rozrywkowego i kultury popularnej w ogóle. Na ironię zakrawa więc fakt, że zdarzyło mu się nakręcić parę obrazów szufladkowanych jako sci-fi. Inna sprawa, że ciężko je postrzegać przez pryzmat kina gatunków. Jego pogardliwe doń podejście sprawiało, że nie interesował się jego regułami,  dzięki temu tworząc jedne z najciekawszych obrazów okołogatunkowych. O ile jeszcze Solaris (1972) uchodzi za dzieło dalekie od doskonałości, o tyle Stalker postrzegany jest jako jedno z największych osiągnięć światowego art-house’u.

Rzecz rozgrywa się w bliżej nieokreślonej przyszłości, głównie na terenie dziczy znanej jako Strefa – tajemniczego terenu, który najprawdopodobniej powstał na skutek uderzenia meteorytu, a który jest wielkim żywym organizmem i przeczy prawom fizyki. Bohaterem jest stalker (Alexander Kaidanovsky), czyli osoba zajmująca się przemycaniem ludzi do Strefy, a następnie służąca tam za przewodnika. Opowieść o jego kolejnej podróży radziecki reżyser uczynił enigmatyczną, na poły surrealną i mocno symboliczną. Zamiast tradycyjnie pojmowanej akcji otrzymujemy tu sporo błyskotliwych, filozoficznych dialogów, jednak największą zaletą dzieła jest jego hipnotyzująca forma. Zresztą o jego sile oddziaływania najwięcej zdaje się mówić fakt, że mimo intencji Tarkowskiego film odcisnął piętno również na kulturze masowej. Wszak to dzięki niemu powstała popularna seria gier komputerowych S.T.A.L.K.E.R. czy zeszłoroczny przebój Netflixa, Anihilacja. [Marcin Zembrzuski]